مدیریت ریسک

مدیریت ریسک یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر سازمان است. هر سازمانی در معرض برخی خطرات است و مدیریت ریسک نحوه مدیریت این خطرات است.

قانون مورفی

یکی از قوانین معروف در مدیریت ریسک، قانون مورفی است. این قانون می‌گوید: «آنچه که ممکن است اشتباه شود، اشتباه خواهد شد. آن هم در بدترین زمان و شرایط ممکن».

مدیریت ریسک (Risk Management)

به عنوان یک مدیر باید بدانید که مدیریت ریسک چیست. مدیریت و ارزیابی ریسک بیانگر یک فرایند مدیریتی سیستماتیک شامل ارزیابی و کنترل است. در رسیدن به اهداف مشخص شده کسب‌وکارها، احتمال قرار گرفتن مقابل موانع وجود دارد.

برای کاهش ضرر و زیان، استاندارد مدیریت خطر و ریسک به وجود آمده است. مدیریت Risk از خطرات احتمالی جلوگیری می‌کند. در کمترین حد، Risk Management ضرر و زیان را به حداقل می‌رساند. مدیریت و ارزیابی ریسک باید در 3 مرحله انجام شود.

مقاله پیشنهدی ما به شما همراهان گرامی: مطالعه مقاله بازار های بین المللی و مفاهیم آن 

مدیریت ریسک

بدون انجام هر کدام از این 3 مرحله، فرایند کنترل و نظارت ریسک شما ناقص است:

• شناسایی عوامل خطرساز
• تجزیه و تحلیل
• پیدا کردن پاسخ مناسب برای موانع

اصول مدیریت ریسک

مدیریت ریسک یکی از قسمت‌های محوری مدیریت استراتژیک هر سازمان به‌شمار می‌رود. این شیوه شامل فرایندهایی است که از طریق آن سازمان‌ها می‌توانند به صورت روش‌مند خطرهای مرتبط با فعالیت‌هایشان را شناسایی کنند. یک رویکرد مدیریت خطر موفق باید با سطح خطر در سازمان متناسب و با دیگر فعالیت‌های سازمان هم‌راستا باشد. از دیگر ویژگی‌های مدیریت خطر موفق می‌توان به جامعیت گستره کار، گره‌خوردگی با فعالیت روزمره، و پویایی در پاسخگویی به شرایط نام برد.

بسیاری از پروژه‌ها که فرض می‌شود تحت کنترل هستند، با ریسک به عنوان رخدادی شناخته‌نشده روبرو گردیده و کوشش می‌کنند آن را کنترل کنند. با در نظر گرفتن این مفاهیم پایه‌ای، امکان مقابله با ریسک به وجود می‌آید؛

فرآیند مدیریت ریسک

مدیریت ریسک فرایند سیستماتیک شناسایی، ارزیابی و کاهش تهدیدها یا عدم قطعیت‌هایی است که می‌توانند بر سازمان شما تاثیر  بگذارند. این کار شامل تجزیه‌وتحلیل احتمال و تاثیر ریسک‌ها، توسعه استراتژی‌هایی برای به حداقل رساندن آسیب و نظارت بر اثربخشی اقدامات است.

انواع شیوه‌های مدیریت ریسک

روش اجرای Risk Management و مدیریت بحران  ، نقش مهمی در میزان کارکرد آن دارد. مدیر پروژه باید بتوانند درست‌ترین انتخاب را در تمامی مراحل داشته باشد. یعنی استراتژی  این امر وابستگی نزدیکی به نوع پروژه و مانع پیش رو دارد. انواع شیوه‌های مدیریت Risk وجود دارد که هر کدام از آن‌ها کارکرد خاص خود را دارند. بهترین راه مقابله و برخورد با ریسک، باید با در نظر گرفتن استراتژی‌های گوناگون انتخاب شود.

 5 روش زیر به عنوان رایج‌ترین شیوه‌های مدیریت و ارزیابی ریسک در نظر گرفته می‌شود:

1- متوقف کردن فرآیندی که باعث بروز ریسک و خطر می‌شود

گاهی مدیر پروژه باید تصمیم بگیرد که فرایندهای ریسک‌ساز و خطر آفرین را برای مدت زمان مشخص تعلیق کند. این کار با دو هدف انجام می‌شود. اول، حفظ ایمنی پروژه اهمیت دارد. وظیفه شما به سلامت مدیریت کردن پروژه است. دوم، باید از زیان بیشتر جلوگیری کنید. فرآیند خطرآفرین باید برای به حداقل رساندن زیان متوقف شود. این کار زمانی صورت می‌گیرد که نتوانید در مدت زمان کوتاه، راه حل مناسب را شناسایی و پیاده سازی کنید.

> مدیریت ریسک

2- پذیرفتن اثر منفی ریسک

در جایی از پروژه ممکن است با وجود اثر منفی، امکان متوقف کردن فرآیندها وجود نداشته باشد. در این صورت وظیفه یک مدیر کنترل و مدیریت زیان‌ها است. شما نمی‌توانید فرآیندها و فعالیت‌ها را متوقف کنید، بنابراین باید زیان را به حداقل محدود نمایید.

3- کم کردن میزان احتمال بروز ریسک و خطر

با هدف کاهش اثرات منفی ریسک روی پروژه، می‌توان از روش‌های مراقبتی استفاده کرد. وظیفه شما پیشگیری از خطر است. حتی در صورتی که بروز یک ریسک در پروژه اجتناب ناپذیر باشد، می‌توان از گسترش آن جلوگیری کرد. پیشگیری کردن از ریسک‌های بیشتر، یک استراتژی مدیریتی قوی است.

4- کنترل و کاهش اثرات منفی ریسک

اگر شناسایی ریسک به درستی انجام شود، اثرات منفی آن هم مشخص می‌گردد. اثری که ریسک می‌تواند روی پروژه بگذارد، قابل اندازه گیری است. مدیریت ریسک باید همراه با پذیرش خطرات و زیان‌های احتمالی باشد. در این مرحله می‌توان سعی بر کاهش اثر منفی ریسک داشت.

5- انتقال ریسک به دیگر بخش‌های سازمان

شاید به نظر اشتباه باشد اما انتقال ریسک به دیگر بخش‌های سازمان پروژه می‌تواند تاب‌آوری آن را بالا ببرد. سهیم بودن ریسک در پروژه با بخش‌های دیگر، توانایی کنترل و مدیریت آن را بیشتر می‌کند.

قانون طلایی مدیریت ریسک در پروژه

<p>مدیریت ریسک را بخشی از پروژه خود قرار دهید: این قانون اول برای موفقیت در مدیریت ریسک پروژه ضروری است. برخی از پروژه‌ها از هیچ رویکردی برای  این امر استفاده نمی کنند.

در ابتدای پروژه خطرات را شناسایی کنید: اولین قدم در  این امر پروژه شناسایی ریسک‌هایی است که در پروژه شما وجود دارد.

در مورد خطرات ارتباط برقرار کنید: پروژه‌های شکست خورده نشان می‌دهد که مدیران پروژه در چنین پروژه‌هایی غالباً از چکش بزرگی که قصد ضربه زدن به آن‌ها را داشت، بی‌اطلاع بوده اند.

هر دو تهدید و فرصت را در نظر بگیرید: متأسفانه بسیاری از تیم‌های پروژه برای عبور از خط پایان تلاش می کنند.

استانداردهای مدیریت ریسک چیست؟

استانداردهای مدیریت خطر و ریسک به شما کمک می‌کند تا از دستورالعمل‌های کاربردی و موثر استفاده کنید. دستورالعمل‌هایی که به عنوان استاندارد تعریف می‌شوند، شامل فرایند‌های از پیش تعیین شده است. استفاده از سیستم‌های مدیریت انواع ریسک، چارچوب فعالیت‌های شما را مشخص می‌کند. سازمان بین‌المللی استاندارد‌سازی (ISO)، استاندارد مدیریت ریسک را هم مشخص کرده است.

ISO 31000 شامل مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های مدیریت و ارزیابی ریسک است. با اجرای این سند استانداردسازی، تمامی فعالیت‌های Risk Management در چارچوب ISO قرار می‌گیرد.

> مدیریت ریسک

این استاندارد شامل 5 دسته بندی کلی است:

• • • اختیارات
    • برنامه ریزی
    • اجرای فرایند
    • بررسی‌های مداوم
    • بهبود و بهینه سازی

اهمیت مدیریت ریسک

• • • شناسایی ریسک‌های احتمالی
    • کاهش ریسک‌ها یا کم کردن اثر آن‌ها
    • مشخص کردن استاندارد برخورد با ریسک
    • برنامه ریزی برای آینده

نتیجه گیری

در پایان، مدیریت ریسک به عنوان یک فرآیند حیاتی در هر سازمان، به شناسایی، ارزیابی و کنترل ریسک‌ها کمک می‌کند. با استفاده از ابزارهای مناسب مانند ماتریس ارزیابی ریسک، سازمان‌ها می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند و اثربخشی پروژه‌ها را افزایش دهند. پیاده‌سازی این امر نه تنها به کاهش خطرات کمک می‌کند، بلکه باعث بهبود عملکرد کلی سازمان نیز می‌شود.

مهشاد لازمی