تجارت الکترونیک: مفاهیم، مزایا و راهکارهای موفقیت

تجارت الکترونیک: مفاهیم، مزایا و راهکارهای موفقیت منظور از تجارت الکترونیک (به انگلیسی: Electronic commerce)، (به انگلیسی: E-commerce) انجام تمام فعالیت‌های تجاری اعم از فرایند خرید، فروش یا تبادل محصولات، خدمات و اطلاعات از طریق شبکه‌های رایانه‌ای و اینترنت است .در نگاهی جامع تر و از منظر خود مفهوم تجارت، تجارت الکترونیکی نه تنها مواردی را در بر می‌گیرد که در آن از «تبادل الکترونیکی داده» استفاده شده، بلکه فناوری‌های قدیمی‌تر همچون تلکس و تله‌کپی را هم شامل می‌شود. چرا که تجارت و تبادل اطلاعات و معامله در هر بستری در مفهوم تجارت است و اشاره به تجارت الکترونیکی صرفاً اشاره مستقیم به روش و بستر تبادل اطلاعات و انجام معامله دارد.

تجارت الکترونیک، که به‌عنوان تجارت آنلاین نیز شناخته می‌شود، به‌طورِ کلی خرید یا فروش محصولات یا خدمات از طریق اینترنت است.

تجارت الکترونیک باعث گسترش فناوری‌هایی مانند تجارت همراه، انتقال وجوه الکترونیکی، مدیریت زنجیره تأمین، بازاریابی الکترنیکی، پردازش معاملات آنلاین، تبادل الکترونیکی داده (EDI)، نرم‌افزارهای مدیریت موجودی و سیستم‌های جمع‌آوری خودکار داده شده‌است. در عوض تجارت الکترونیک خود توسط پیشرفت‌های فنی در صنعت نیمه هادی به حرکت در می‌آید. تجارت الکترونیک در واقع شامل تمام روشهایی است که مدیریت و اجرای یک عمل بواسطه حضور غیر مستقیم افراد انجام می‌گیرد.

مقاله پیشنهادی ما به شما همراهان گرامی: مطالعه مقاله تاثیر  شبکه های اجتماعی بر بازاریابی قرن 21 

تجارت الکترونیک

قانون تجارت الکترونیک چیست؟

تجارت الکترونیک (Electronic commerce) به هر نوع روش برای مدیریت و اجرای کارهای مختلف به صورت حضور غیر مستقیم افراد گفته می شود.امروزه این روش ها در تمام عرصه های زندگی، از کوچک ترین آن ها تا بزرگ ترین، وارد شده است. در واقع فناوری اطلاعات در هر فرایندی که به تعاملات تجاری و غیر تجاری ارتباط دارد، ورود پیدا کرده است. کارایی اقتصادی مجموعه های کوچک و بزرگ در دنیای امروزی فقط با بهره مندی از فناوری اطلاعات بالاتر می رود. در حقیقت مزیت های رقابتی تنها در یک صورت برای شرکت ها و سازمان ها ایجاد خواهد شد.

فقط در صورتی که سازمان ها همراه با تحولات دنیا پیش بروند می توانند از مزیت های رقابتی بهره مند شوند. چرا که بدون تردید یکی از حلقه های لازم برای تکمیل زنجیره انجام همه تعاملات در دنیای کنونی بهره گیری از فناوری اطلاعات است. قانون تجارت الکترونیک دقیقاً برای بهینه شدن فعالیت های مبتنی بر استفاده از فناوری اطلاعات تدوین شده است. قانون تجارت الکترونیک به زبان ساده قانونی است که همه ابعاد حقوقی و قانونی مسائل مربوط به تجارت الکترونیک را در بر می گیرد. این قانون جامع و مدون یک مرجع قانونی دارای اعتبار برای این نوع معاملات به شمار می آید.

تاریخچه

تجارت الکترونیکی به شکل کنونی در سال ۱۹۹۱میلادی محقق شد. از آن زمان هزاران هزار کسب و کار و تجارت وارد این دنیا شده‌اند. در واقع تجارت الکترونیکی برای آسان‌سازی معاملات اقتصادی به صورت الکترونیک تعریف شد.

استفاده از این فناوری مانند تبادل الکترونیکی اطلاعات و انتقال الکترونیکی سرمایه، که هر دو در اواخر ۱۹۷۰ معرفی شده‌اند؛ و به شرکت‌ها و سازمان‌ها اجازه ارسال اسناد الکترونیکی را داد؛ و اجازه تجارت کردن با ارسال اسناد تجاری مثل سفارشهای خرید یا فاکتورها را به صورت الکترونیکی، می‌دهد. رشد و پذیرش کارت اعتباری، ماشین تحویلدار خودکار و تلفن بانک در دهه ۱۹۸۰ باعث فرم‌گیری تجارت الکترونیک شد. نوع دیگر تجارت الکترونیکی سیستم رزرواسیون هواپیمایی به وسیلهٔ Sabre در آمریکا و Travicom در بریتانیا، ارائه شده‌است.

در ۱۹۹۰، تیم برنرز لی مرورگر وب جهان گسترده را اختراع کرد و شبکه ارتباطی آکادمیک را به سیستم ارتباطی هرروز و برای هر شخص در جهان وسیع دگرگون ساخت. که اینترنت یا www خوانده می‌شود.سرمایه‌گذاری تجاری بروی اینترنت بخاطر کافی نبودن سرمایه‌گذاری کاملاً محدود شده بود. اگر چه اینترنت محبوبیت جهانی گسترده‌ای در حدود ۱۹۹۴ با استفاده از مرورگر وب Mosaic پیدا کرده بود.

معرفی پروتکلهای امنیتی و DSL (اشتراک خط دیجیتال) که ارتباط مستمر با اینترنت را اجازه می‌داد حدود ۵ سال طول کشید. البته در سال ۲۰۰۰ بحران The dot-com bust باعث ورشکستگی بسیاری از شرکت‌های تجاری بزرگ شد و نتایج ناگواری را به وجود آورد که این امر بازبینی قوانین و افزایش مزایا و امکانات تجارت الکترونیک را در پی داشت.

تا انتهای سال ۲۰۰۰، خیلی از شرکت‌های تجاری آمریکایی و اروپایی سرویس‌هایشان را از طریق اینترنت ارائه دادند.

از آن موقع مردم به کلمه‌ای به عنوان تجارت الکترونیکی با توانایی خرید کالاهای گوناگون از طریق اینترنت با استفاده از پروتکل‌های امنیتی و سرویس‌های پرداخت الکترونیکی که در آن مشارکت کردند، آشنا شدند؛ و از این زمان رقابت شدید بین شرکت‌ها و سازمان‌ها شدت گرفت و با گذشت زمان هم این رقابت تنگ‌تر شده‌است.

جالب این که تا پایان سال ۲۰۰۱ بیش از ۲۲۰ بیلیون دلار معاملات مالی توسط صدها سایت تجاری بر روی اینترنت انجام پذیرفته‌است و در همین سال مدل تجارت الکترونیکی B2B حدوداً ۷۰۰ میلیارد تراکنش داشت؛ و در سال ۲۰۰۷ سهم تجارت الکترونیک در خرده فروشی کل دنیا ۳٫۴٪ بوده‌است که آن را در سال ۲۰۱۰، ۵٫۱٪ اعلام نمودند که این آمار، رشد سریع این شیوه تجارت کردن را می‌رساند.

قانون تجارت الکترونیک درباره چه مواردی است؟

طیف گسترده ای از فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در بستر اینترنت جزء تجارت الکترونیک به شمار می آیند. قوانین تجارت الکترونیکی ایران همه موارد مربوط به این فعالیت ها و موارد مشابه آن ها را شامل می شوند. فرایندهایی که در این رابطه می توان به آن ها اشاره کرد، عبارت هستند از:

• خرید و فروش
• انبارداری
• تبادل محصولات
• خدمات ارائه محصول
• اطلاع رسانی به کمک شبکه های اجتماعی و اینترنت
• تبادل الکترونیکی اطلاعات

قوانین تجارت الکترونیک در قواعد مختلف

• فروشندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات باید اطلاعات گوناگونی را در اختیار مصرف کنندگان قرار دهند. تا آن‌ها بتوانند کالای مورد نظر خود را قبول کنند.اطلاعاتی که باید به طور حتم ذکر شود. را می‌توان شامل مواردی چون مشخصات فنی و ویژگی‌های آن، برند تجاری، آدرس پست الکترونیک، شماره تلفن یا هر روش ارتباطی، قیمت، خدمات پس از فروش و … در نظر گرفت.
• مورد دیگر از قوانین تجارت الکترونیک، این مورد است که اگر تامین کننده کالا با فرد مصرف کننده، تماس صوتی برقرار کرد، در ابتدای مکالمه و به طور صریح، هدف خود از برقراری تماس را بیان کند.
• برای مصرف کننده‌ای که سفارش خود را از راه دور انجام داده است، باید به مدت 7 روز حق مرجوع کالا را در نظر گرفته شود، بدون آنکه نیازی به پرداخت خسارت باشد.البته در چنین شرایطی فرد باید هزینه حمل و نقل برای باز پس فرستادن کالا را پرداخت کند.
• اگر مصرف کننده، از حق انصراف خود استفاده کرد و کالای خریداری شده را پس فرستاد، شما موظف هستید هزینه‌ی پرداختی را بدون هیچ کم و کاستی، به او برگردانید. همچنین شما می‌توانید کالاهای مشابه را به مشتری خود معرفی کنید تا در صورت رضایت، به جای استرداد مبلغ، کالای جدید ارسال شود.

• تامین کنندگان کالا

  در زمان تبلیغ و معرفی کالای خود، باید به هر آنچه که وجود دارد، اشاره کنند. همچنین استفاده از افعال یا ترکیب‌هایی که موجب سردرگمی مصرف کنندگان در زمان خرید می‌شود، تخلف به حساب می‌آید، چرا که این تصور را ایجاد می‌کند که تامین کننده قصد فریب مصرف کننده را داشته است.

• تامین کننده کالا، در صورت عدم موجودی کالای سفارش شده چنانچه در حین خرید یا پس از خرید شخص خریدار با او هماهنگ کرده باشد.میتواند کالایی مشابه با کالای سفارش داده شده را جایگزین و تحویل خریدار دهد.
• چنانچه تامین کننده، کالایی جز آنچه که خرید سفارش داده است را ارسال کند خریدار میتواند کالا را مرجوع کند و هزینه ی مرجوعی بر عهده ی تامین کننده کالا خواهد بود. مگر اینکه طبق بند قبلی این جایگزینی با هماهنگی قبلی باشد.

آشنایی با برخی مفاهیم تجارت الکترونیک

هنگام بررسی چگونگی توسعه وب سایت های  الکترونیکی برای فروش محصول یا خدمات خود ، مهم است که اجزای اساسی چنین سایتی را در نظر بگیرید. این اجزا با مفاهیم این امر  غریبه نیستند. ما این مفاهیم را در قالب ابزارهایی که برای سایت های  الکترونیکی باید به آنها پرداخت شود، به شما معرفی می‌کنیم.

تجارت الکترونیک

وب سایت: وب سایت مکانی ایت که شما در آن خدمات و محصولات خود را ارائه می دهید. نحوه طراحی تعیین می کند که بازدید کنندگان اینترنتی را به چه میزان به مشتری تبدیل می کنید.

کاتالوگ محصولات: جایی که محصولات یا خدمات خود را ارائه می دهید.

سبد خرید: جایی که مشتریان هنگام مرور سایت شما خریدهای خود را ذخیره می کنند.

درگاه پرداخت: به مشتریان امکان می دهد تا بصورت فوری و بصورت آنلاین به شما پول پرداخت کنند.

اطلاعات مربوط به محصول: اینجاست که شما با تحقیقات ارزشمند در مورد محصول به مشتری بالقوه ارائه می کنید.

بهینه سازی موتور جستجو: با استفاده از تکنیک های جستجوگرها بازدید کنندگان بیشتری را در اینترنت جذب خواهید کرد.

سوالات متداول: با پاسخ دادن به سوالاتی که مشتریان درباره محصولات دارند ، فروش اینترنتی را تضمین کنید.

خبرنامه ها: اشتراک فصلی اخبار.

سیاست حفظ حریم خصوصی: با نوشتن خط مشی رازداری ، اعتماد مشتری را جلب کنید.

مزایا تجارت الکترونیک برای مشتریان

• امکان مقایسه محصولات

در تجارت الکترونیک شما این امکان را دارید که دو یا چند محصول را با هم مقایسه کنید و بتوانید بر اساس معیارهای خود برای خرید محصول مورد نظر را از بین سایر محصولات خریداری کنید.

• راحتی در خرید

به معنای واقعی راحتی در خرید را می توانید تجربه کنید، کافیست محصول مورد نظر را آنلاین جستجو کنید و نتیجه را مشاهده و خرید کنید.

• خدمات پس از فروش

در خرید اینترنتی شما این امکان را دارید که در صورت مغایرت محصول، خرید خود را پس دهید در صورتی که در خرید حضوری این امکان وجود ندارد.

• بررسی نظرات دیگر مشتریان

شما می توانید برای خرید محصول به نظرات کسانی که قبلا خرید کرده اند مراجعه کنید. بررسی نظرات می تواند بسیار کمک کننده باشد، برای مثال یک مصرف کننده نکته ی منفی از یک محصول را عنوان کند که برای شما نیز مهم باشد.

• قیمت کمتر محصولات به دلیل حذف واسطه ها

در تجارت الکترونیک در بسیاری از موارد شما مستقیم از خریدار یا تولید کننده خرید می کنید. و کم شن واسطه های خرید و فروش قاعدتا بر روی هزینه تاثیر خواهد گذاشت و شما می توانید با هزینه ی مناسب تری محصول را تهیه کنید.

معایب تجارت الکترونیک برای مشتریان

• احتمال به خطر افتادن امنیت و حریم خصوصی کاربرها
• تاخیر در دریافت کالا
• عدم وجود تعامل مستقیم با فروشنده
• عدم اطلاع از کیفیت محصول
• نیاز قطعی به اینترنت
• احتمال پرداخت هزینه ی اضافی بعد از سفارش کالا

نتیجه گیری

در پایان، تجارت الکترونیک به عنوان یکی از مهم‌ترین و پررونق‌ترین بخش‌های اقتصادی در دنیای امروز شناخته می‌شود. با استفاده از فناوری‌های نوین و اینترنت، کسب و کارها می‌توانند به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کنند و خدمات و محصولات خود را به صورت آنلاین ارائه دهند. با درک مزایا و چالش‌های  آن، می‌توانید استراتژی‌های مناسبی برای رشد و توسعه کسب و کار خود اتخاذ کنید.

مهشاد لازمی